Yeni niyetlerimden biri de mindfullness ebeveynlikti… Bu niyeti yazdığım gün karşıma youtubedan sevgili @zeynepaksoy ‘un reset adlı kanalından ‘çocuklarınıza tutunun’ adlı bölüm çıktı. Bu bölüm Dr.Gabor Mate ve Dr.Neufeld’ in aynı isimli kitabı ile ilgiliydi. Yazarlar kendi çocuklarıyla yaşadıkları problemlerden yola çıkarak bu kitabı yazmışlar. Ders çalışır gibi notlar aldım, bu notların derlemesini paylaşmak istiyorum:
Büyürken, özellikle ergenlik döneminde çocuklar için arkadaşları ailelerinden daha önemli olmaya başlıyor. Çocuklar ailesi ile evde kalmak yerine arkadaşlarını tercih ediyor. Çocuğun yörüngesinde kim olduğu çok önemli. Çocuklara, arkadaşlarının yörüngesinde olmak hiç de iyi gelmiyor. Arkadaşlıkları ne kadar sağlam? Ergenler arkadaşlarını aile gibi görmeye başladıklarında intihara varan durumlar olabiliyormuş! ‘Çocuklarınızın yörüngesi size dönsün’ diyor yazarlar…
Ergen olunca odasına kapanan, yemeğe gelince suskun olan, sonra odasına geri dönen, anne babasıyla hiç bağ kurmayan çocuğu, aile aynı evin içinde kaybetmeye başlıyor.
Çocuklarımızın yanında nasıl varolduğumuzu keşfetmemiz önemli!
Ergenler az konuşuyorlar, onları azarlamak daha olumsuz sonuçlara yol açıyor. Ebeveyn çocuğunun onlara karşı bir davranış problemi olduğunu söylüyor ancak bu bir davranış değil ilişki problemi!
Ergen yörüngesini arkadaşlarına çeviriyor sanki ailesini arkadaşlarıyla aldatıyor gibi bir durum…
İnsan ilk doğduğu andan itibaren bağ kurmak üzere yaratıldı, yoksa ölür. Bağ kurmak temel ihtiyaçların da ötesine geçen bir durum… Aslında bu bağ kurma yer çekimi gibi hiç düşünmememiz gereken bir şey.
Eğer bağlar iyi ise çocuk içgüdülerini dinleyebiliyor ancak bağlar iyi değilse çocuğun içinden gelen şeyler de iyi olmamaya başlıyor.
Yaşadığımız dünyada bağlar iyice azaldı. Bunu farketmek için farkındalık lazım. Bağ kurmak konusunda bir örnek: yürüyüşe çıktın ve kayboldun, o zaman etraftaki çiçekleri, ağaçları farketmiyorsun, bütün enerjini yolunu bulmak için harcıyorsun. Psikolojik olarak da yörüngeni kaybettiğinde aynı şey oluyor, çocuklar kim olduklarını, neyin iyi olduğunu bilemiyorlar, bu durumda çocukların yardıma ihtiyaçları oluyor. Çocuklar en çok fiziksel olarak zarar görmekten ve psikolojik olarak kaybolmaktan çok korkuyorlar.
Bazen insanlar daha erişkin yaşlarında bile anne babasını kaybettiğinde kayboluyor, yörüngesini o kadar çok ebeveyne çevirmiş ki, o kişi gidince özlüyor. Bir de çocukları düşünün, 24 yaşına kadar karakterleri tam oturmuyor, onların yörüngelerini kaybetmeleri hiç iyi bir his olmuyor!
Bağ kurma paternlerinin çocukların üzerindeki etkisi yeni anlaşılmaya başlandı. Çok güzel bir söz var ‘Çocuğunu anlamazsan ona katlanamazsın’. O yüzden nasıl bağlar kurulduğunu farketmemiz çok önemli. Arkadaşları etrafında yörüngelerini oturtan çocuklar daha basit bağlanma yollarıyla kalıyorlar, kompleks olanlara geçemiyorlar.
6 çeşit bağlanma yolu var:
1.Sadece fiziksel yakınlıkta olduğu için bağlanmak: Bebeklik döneminde görülen bağlanma şekli; görerek, koku hissederek, ses duyarak gelişir. Bebek fiziksel olarak yakınında biri olsun istiyor. Bir insan ne kadar az olgun olursa sadece bu fiziksel bağlanma seviyesinde kalıyor. Tek istedikleri yan yana olmak, ilkel, yanyana ama yüzeysel konuşma… Bu tarz bağ iletişimle ilgili değil! Bu tarzda yeter ki arkadaşlarımın yanında olayım, ne dediğimiz önemli değil gibi bir güdü var. Bu bozulmuş bir güdü…
2.Aynı, benzeri olmak: İkili yaşlarda başlıyor. Çocuk en yakın hissettiği kişiye benzemeye çalışıyor, aynı davranıyor. Günümüzde çocukların kelime hazineleri daha düşükmüş, ebeveynlerine bağlanacaklarına, arkadaşlarına bağlandıkları için.. Çocuklar günümüzde dili, konuşmayı, yürümeyi, görüntü ve hareketlerini özdeşleştikleri kişiden öğreniyorlar. Ne kadar az özgür bir insansa bu çocuk, o kadar fazla oluyor özdeşleşme hisleri. Örneğin şarkıcılarla özdeşleşme oluyor, bir popstar ebeveynin yerini alabiliyor.
3.Ait hissetmek, sadık olmak: İkili, üçlü yaşlarda gelişiyor, küçük çocuk yakınındaki kişiye benim demeyi seviyor. Ergenler de o arkadaş benim demeye başlıyor, bazen bu ölüm kalım meselesi haline gelebiliyor. ‘Bu benim arkadaşım’ bunun arkasında büyük sadakat var, doğru yanlış farketmez taraf tutma var, sır tutma var. Bu da olgun bir bağlanma şekli değil… Yörüngesi kendi yaş grubuna dönmüş ve kızlarda daha çok görülüyor bu bağlanma şekli!
4.Biri için önemli olmayı aramak: Okul öncesi dönemde hep bir onay arama başlıyor çocuklarda. Bazen kötü bir bakış, ya da onaylanmadığını hissetmek çocukları çok olumsuz etkiliyor. Ergenlikte de yörüngesi arkadaşlarına dönmüşse, onay almak çok önemli oluyor. Bağ kurduğu kişiden onay alamamak çocuğu çok kırılgan hale getiriyor. Anne babalar da mükemmel olmasalar da çocuğu arkadaşları kadar kırmıyorlar. Çocuklar olgun olmadıkları için birbirlerini kırma yolları da olgun olmuyor.
5.Hislerle bağ kurmak: Şimdi duygular işin içine giriyor, sıcak hisler duyuyorsun, yakınlık, sevgi hissi. Çocuk için daha yoğun oluyor bu hisler. Ebeveynine duygusal olarak daha yakınlık duyan çocuk ebeveyninden uzak olmaya daha tahammüllü oluyor. Yani fiziksel olarak uzak olsa da arada duygusal bağ olduğu için zihninde tutuyor bu bağı. Bu bağ şekli de şöyle tehlikeli olabiliyor: Birine kalbini verirsen, kalbin kırılabilir. Sevip ızdırap çekmiş insanlar kırılmamak için daha az bağ kurma yollarını buluyorlar. Çocuklar bu kadar kırılgan olmak istemiyorlar. Bu derin bağ kurma riskli oluyorsa, o zaman daha ilkel bağ kurma ön plana çıkıyor. Arkadaşlarının yörüngesinde olan çocuklarda, bu derin bağlar çok kurulamıyor. Ebeveyne yörüngesini dönmüş çocuklar daha derin, sevgi bağları kurabiliyorlar.
6.En gelişmiş, sofistike bağ kurma şekli bilmek: Yakın hissettiğin biri tarafından bilinmek sadece fiziksel değil, psikolojik olarak da bilinmek… İlkokul döneminde başlıyor. Çocuk yakın olmak istiyorsa sır paylaşmaya başlıyor. Ebeveyn odaklı çocuklar ona bakan kişiden sır saklamayı sevmiyor, sır saklarsa yakınlığın eksildiğini hissediyorlar. Arkadaş odaklı çocuklarda ise en yakın arkadaş bu rolü oynuyor. Birçok kişi arkadaşı onu yanlış anlar, reddeder, yargılar kaygısıyla sırlarını paylaşmıyor. Aslında sırlarımızı açtığımız kişiler kadar daha yakın olamayız birine. Terapistle kurulan güven dolu şifalandırıcı bir bağ gibi. Biri seni her halinle biliyor, senin sırlarını biliyor, olduğun gibi kabul ediyor. Gerçek psikolojik yakınlık çok ender görülen bir şey…
Bu 6 yolda da bağ kurma isteği var. Çocuk sağlıklı gelişiyorsa bu 6 yol birbirine çok sağlam örülüyor, en zor hallerde bile o kişi bağlarını sürdürebiliyor. Ne kadar az olgun olursa o çocuk, bebek gibi bağ kurma yöntemlerine başvuruyor. Arkadaşlarına yörüngesini dönmüş çocuklar daha az olgun kalıyorlar, duygusal olarak kırılgan oluyorlar, çok sınırlı ve yüzeysel bağlar kuruyorlar. Bağ kurmak için sürekli aynısı gibi olmak peşindeler, görüntü ve tavır aynı, zevk aynı, değer sistemleri aynı. Ebeveyni ile sağlıklı bağ kuramamış çocuklar sadece 2, 3 şekilde bağ kuruyor, bu bağlarda da çok yoğun duygusal ihtiyaç içinde oluyorlar…
Çocuklarımızla sağlıklı bağlar kurmak dileğiyle 🧚♀️
kesifyolculugum 🦋💗 